Có thể bạn chưa biết? Sự thay đổi của Áo dài qua các thời kỳ
Từ ngàn xưa, áo dài được xem là trang phục truyền thống của Người Việt Nam, được đông đảo người Việt ở mọi lứa tuổi ưa chuộng và mặc không những đi học đi làm mà còn được mặc trong những sự kiện đặc biệt. Cũng giống như lịch sử phát triển của dân tộc Việt Nam, tà áo dài đã xuất hiện từ hàng ngàn năm trước và có sự thay đổi rất nhiều so với những ngày đầu tiên xuất hiện nhưng vẫn luôn giữ được nét đặc trưng riêng của một nét đẹp rất Việt Nam.
Trong bài viết hôm nay, hãy cùng Áo dài Phạm lên “chuyến tàu du hành vượt thời gian” quay trở về quá khứ để lắng nghe câu chuyện về lịch sử ra đời cùng những thay đổi, phát triển của tà Áo dài Việt Nam bạn nhé!
Lịch sử áo dài theo giai đoạn phát triển của đất nước
Có tài liệu ghi chép rằng áo dài Việt Nam có nguồn gốc từ áo sườn xám – trang phục truyền thống của Trung quốc. Tuy nhiên thời gian xuất hiện của sườn xám lại sau sự xuất hiện của áo dài Việt Nam. Áo dài Việt Nam đã có lịch sử phát triển hàng ngàn năm trước khi sườn xám xuất hiện.
Áo dài trước thời Nguyễn
Áo dài được cho là xuất hiện đầu tiên vào những năm 38-42 SCN. Trong giai đoạn này, áo dài thường được gắn liền với hình ảnh Hai Bà Trưng mặc ra chiến trường, đánh giặt Hán giành độc lập cho nước nhà.
Áo giao lĩnh (thế kỷ 17 – thế kỷ 18)
Áo giao lĩnh hay còn gọi là Áo giao lãnh là một dạng của Áo trực lĩnh (cổ áo thẳng) phân biệt với Áo đoàn lĩnh (cổ áo tròn). Đến nay, chưa có nhà nghiên cứu nào có thể xác định chính chính xác lịch sử áo dài và thời điểm xuất hiện của áo dài. Theo nhận định cảm quan của người Trung Quốc thì áo dài xuất thân từ sườn xám nhưng sườn xám mới xuất hiện từ năm 1920 còn áo dài đã xuất hiện cách đây hàng ngàn năm.
Sự xuất hiện của áo dài bắt nguồn từ áo giao lĩnh (năm 1744) – là kiểu dáng sơ khai nhất của áo dài Việt Nam. Áo giao lĩnh còn được gọi là áo đối lĩnh, được may rộng, xẻ hai bên hông, cổ tay rộng, thân dài chấm gót. Thân áo được may bằng 4 tấm vải kết hợp mặc cùng thắt lưng màu và váy đen. Đây là kiểu áo cổ chéo gần giống với áo tứ thân. Áo giao lãnh được xem là nguyên gốc của áo dài Việt Nam xưa.
Áo dài tứ thân
Vào thời điểm vua Nguyễn Phúc Khoát đã lên ngôi và cai trị vùng đất phía Nam. Miền Bắc được cai quản bởi chúa Trịnh ở Hà Nội, người dân ở đây mặc áo giao lĩnh, trang phục mang nét tương đồng với người Hán.
Có lẽ sự xuất hiện của áo dài bắt nguồn từ áo giao lãnh – là kiểu dáng sơ khai nhất của áo dài Việt Nam. Áo giao lãnh còn được gọi là áo đối lĩnh, được may rộng, xẻ hai bên hông, cổ tay rộng, thân dài chấm gót. Thân áo được may bằng 4 tấm vải kết hợp mặc cùng thắt lưng màu và váy đen. Đây là kiểu áo cổ chéo gần giống với áo tứ thân.
Áo dài ngũ thân
Đến thời vua Gia long, chiếc áo dài ngũ thân dần xuất hiện dựa trên áo tứ thân. Trên cơ sở áo tứ thân, đến thời vua Gia Long áo ngũ thân xuất hiện. Thiết kế này bao gồm 2 tà ở sau, 2 tà ở trước và một tà váy ẩn dưới tà trước. Đây cũng là bộ váy đầu tiên có xẻ tà ở eo, một trong những điểm đặc biệt trong áo dài hiện đại.
Không giống như những thiết kế sau này, áo ngũ thân ít ôm hơn và cũng ngắn hơn áo dài bây giờ. Loại áo này thường được may thêm một tà nhỏ để tượng trưng cho địa vị của người mặc trong xã hội. Giai cấp quan lại quý tộc thường mặc áo ngũ thân để phân biệt với các tầng lớp nhân dân lao động trong xã hội.
Áo dài Lemur (1939 – 1943)
Kiểu áo này được cải biến từ áo ngũ thân do họa sĩ Cát Tường sáng tạo vào năm 1939. Áo dài Lemur là tên được đặt theo tên tiếng Pháp của bà, áo chỉ có hai vạt trước và sau, vạt trước dài chấm đât, áo được may ôm sát cơ thể, tay thẳng và có viền nhỏ. Khuy áo được mở sang bên sườn nhằm nhấn thêm vẻ nữ tính, kiểu áo này thịnh hành đến 1943 thì bị lãng quên.
Áo dài Lê Phổ (1943 – 1950)
Đây cũng là một sự kết hợp mới từ áo tứ thân, biến thể của áo dài Lemur của họa sĩ Lê Phổ nên được gọi là áo dài Lê Phổ.
Bà đã thu gọn kích thước áo dài để ôm khít thân hình người phụ nữ Việt Nam, đẩy cầu vai, kéo dài tà áo chạm đất và đem đến nhiều màu sắc mới mẻ. Nói cách khác, bà khiến nó trở nên gợi cảm, tinh tế và thu hút hơn. Mẫu áo dài Lê Phổ cổ cao được xem là mẫu nguyên gốc của thiết kế áo dài Việt hiện nay.
Áo dài Trần Lệ Xuân / Áo dài bà Nhu (1958 – đầu những năm 1960)
Vào cuối thập niên 50, Mỹ thay Pháp đô hộ Việt Nam, và đây là thời điểm áo dài bước vào chính trường một lần nữa. Năm 1958, Trần Lệ Xuân, vợ của cố vấn chính trị tổng thống (đồng thời cũng là anh trai) tạo nên đột phá khi mặc bộ váy và mang găng tay cùng với cổ chữ V và tay ngắn. Mặc dù nhiều người ca ngợi vẻ tinh tế trong bộ váy của bà, rất nhiều người chỉ trích rằng bộ váy thiếu thẩm mỹ. Đó cũng là lúc ngôi vị áo dài bị rớt bảng. Thực tế, mẫu thiết kế hiện đại bị chê bai nhiều đến nỗi khiến chính quyền cấm trang phục này khỏi giới tư bản.
Vào cùng khoảng thời gian đó, bộ váy bắt đầu đặt chân đến miền Nam, và nhà thiết kế người Sài Gòn Trần Kim và Dung đã cải tiến chiếc áo một lần nữa bằng cách thêm vào tay áo bà ba. Đây là điểm nổi bật với đường may chéo chạy từ dưới cánh tay lên đến cổ áo. Rất nhiều phụ nữ thích chi tiết này vì nó giúp họ dễ cử động và thoải mái hơn.
Áo dài Raglan (1960)
Áo dài Raglan còn gọi là áo dài giắc lăng, xuất hiện vào năm 1960 do nhà may Dung ở Đakao, Sài Gòn sáng tạo ra. Áo dài Raglan với đặc điểm nổi bật ôm khít phần eo.
Điểm khác biệt lớn nhất của áo dài Raglan là áo ôm khít cơ thể hơn, cách nối tay từ cổ chéo xuống một góc 45 độ giúp người mặc thoải mái linh hoạt hơn. Hai tà nối với nhau bằng hàng nút bấm bên hông. Đây chính là kiểu áo dài góp phần định hình phong cách cho áo dài Việt Nam sau này.
Áo dài hiện đại Việt Nam (từ 1970 đến nay)
Áo dài Việt Nam qua các thời kỳ có sự biến đổi với nhiều kiểu dáng, chất liệu từ hiện đại đến phá cách. Áo dài còn được biến chuyển thành áo cưới, áo cách tân… Nhưng dù thế nào thì chiếc áo dài truyền thống của người phụ nữ Việt vẫn giữ được nét uyển chuyển, gợi cảm, kín đáo mà không trang phục nào mang lại được.
Cùng với xu hướng năng động, thay đổi của lối sống hiện đại, tà áo dài truyền thống được các nhà thiết kế cách điệu với tà ngắn hơn, thay đổi ở cổ áo, tay áo hoặc thậm chí là tà áo hoặc quần mặc chung với áo dài đem đến cho người phụ nữ Việt nhiều sự chọn lựa. Cũng chính vì sự cách điệu này mà áo dài ngày càng được phụ nữ Việt diện nhiều hơn trong đời sống hàng ngày. Bạn có thể bắt gặp tà áo dài đầy màu sắc với nhiều kiểu dáng mới lạ, độc đáo trong văn phòng, chốn chùa chiền linh thiêng hay thậm chí khi đi dạo phố bên ngoài.
Với lịch sử phát triển qua thời gian dài như vậy, chiếc áo dài Việt Nam đã hoàn thiện hơn bao giờ hết. Áo dài trở thành biểu tượng của nền văn hóa, tôn lên vẻ đẹp của người phụ nữ Việt. Có thể nói, áo dài không chỉ là một bộ trang phục đại diện cho cả một nền văn hóa, mà còn là cảm hứng sáng tác không dứt của nghệ thuật Việt Nam.
Tóm lại, áo dài đã được giữ nguyên từ cuối thập niên 70 đầu thập niên 80 khi áo dài trở nên ôm khít hơn, với cổ áo cao và quần ống loe cho tới tận ngày nay.
Với lịch sử phát triển từ ngàn năm trước, áo dài Việt Nam đã có nhiều sử thay đổi đáng kể. Tuy nhiên vẫn giữ được những nét đặc trưng riêng của tà áo dài Việt Nam. Ngày nay, áo dài được thiết kế phải dựa trên nền vải mượt mềm như lụa, đảm bảo rằng không chỉ mang màu sắc biểu tượng cho đất nước, con người Việt Nam mà còn giúp cho bạn bè thế giới biết đến người Việt Nam nhiều hơn thông qua tà áo dài.
Hy vọng với những thông tin trên do Áo dài Phạm tổng hợp và chia sẻ sẽ giúp các bạn hiểu rõ hơn về hành trình của chiếc áo dài Việt Nam. Đó là một chặng đường dài với đầy những biến đổi và cải tiến nhưng hơn tất cả áo dài vẫn mang trong mình vẹn nguyên giá trị, tinh văn hoá của dân tộc Việt. Nếu bạn đang muốn tìm kiếm một địa chỉ may/mua áo dài uy tín chất lượng thì hãy ghé ngay Áo dài Phạm để có trải nghiệm mua sắm tốt nhất và tìm ra chiếc áo dài mang dấu ấn cho riêng mình.
Thông tin liên hệ:
- aodaipham.luxury@gmail.com
- +84 0904 661561
- 62 Đường số 8, KDC Hiệp Thành III, Thủ Dầu Một, Bình Dương
